Extra onderzoek: Taalgebruik en taalervaring

Onze samenleving is aan het vergrijzen. Hierdoor komt een aantal ouderdomsziekten, zoals Alzheimer, vaker voor. Het is daarom belangrijk om te onderzoeken hoe we langer gezond kunnen blijven. Hoe dragen leefstijl en levenservaringen bij aan het voorkomen of uitstellen van deze ouderdomsziekten?

Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan gezond ouder worden. Allereerst spelen genetische factoren een belangrijke rol: door bepaalde variaties in je DNA kun je meer of minder risico lopen om een (ouderdoms)ziekte te ontwikkelen. Naast genetische factoren, spelen ook levenservaringen en leefstijlfactoren een rol in gezond ouder worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan gezonde eetgewoonten en voldoende beweging. Verder is het belangrijk om je hersenen te blijven uitdagen en trainen. Dit noemen we cognitief actief blijven.

Er zijn verschillende activiteiten waarmee je je hersenen kunt blijven trainen. Het leren en gebruiken van meerdere talen lijkt zo’n activiteit te zijn. Onderzoek heeft namelijk laten zien dat alle talen van een meertalig persoon altijd actief zijn in het brein. Dat betekent dat mensen die meertalig zijn continu één van hun talen moeten onderdrukken, wanneer zij een andere taal willen spreken. Op deze manier probeert een meertalige bijvoorbeeld te voorkomen dat woorden of grammatica van de ene taal, de andere taal in de weg gaan staan. De flexibiliteit die hiervoor nodig is, traint de hersenen. Hierdoor wordt het brein veerkrachtiger tegen de achteruitgang die de hersenen ondergaan als we ouder worden.

Er is echter nog te weinig gekeken naar meertaligheid als individuele ervaring: geen enkele meertalige is namelijk hetzelfde. Elk persoon verschilt in hoe zij hun talen gebruiken en hebben geleerd. Waar de ene meertalige meerdere talen vanaf de geboorte heeft geleerd, heeft de ander een tweede taal pas op latere leeftijd verworven. Waar de ene meertalige dagelijks meer dan een taal gebruikt, gebruikt een andere meertalige deze veel minder.

In deze studie kijken we naar jouw taalachtergrond. Met behulp van een vragenlijst brengen we in kaart welke talen je hebt geleerd gedurende je leven, wanneer je deze talen gebruikt en hoeveel je deze talen gebruikt. Op basis hiervan willen we bepalen hoe meertalig jouw dagelijks leven eruitziet. Voor dit onderzoek is het geen enkel probleem als je niet meertalig bent opgevoed of als je bijna nooit een tweede taal gebruikt. We zijn juist op zoek naar deelnemers met zo veel mogelijk verschillende taalachtergronden.

Door op grote schaal het effect van het gebruiken van meerdere talen op denkvermogen te onderzoeken en daarbij rekening te houden met andere leefstijlfactoren (zoals beweging) en genetische risicofactoren voor ouderdomsziekten zoals Alzheimer, hopen wij verder te onderzoeken hoe meertaligheid bijdraagt aan gezond ouder worden.