Cholesterol is een vetachtige stof die het menselijk lichaam nodig heeft als bouwsteen voor lichaamscellen en hormonen, maar een te hoog cholesterol is ongezond. Er zijn twee soorten cholesterol: LDL- en HDL-cholesterol, ook wel ‘slechte’ en ‘goede’ cholesterol genoemd. Verhoogd LDL-cholesterol is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten.

De onderzoekers onderzochten het LDL-cholesterol van jonge gezonde vrouwen (gemiddeld 33 jaar oud) uit Groningen, Friesland en Drenthe. Deze vrouwen hebben bloed afgestaan aan de data- en biobank Lifelines, die onderzoek naar gezonder oud worden mogelijk maakt. De onderzoekers wilden achterhalen welke factoren de hoogte van LDL-cholesterol bij deze vrouwen bepalen. Uit 28.000 vrouwen selecteerden ze vrouwen die, voor hun leeftijd, een fors verlaagd (≤ 1.3 mmol) of fors verhoogd (≥ 4,9 mmol) LDL-cholesterol hadden. Vervolgens onderzochten ze het DNA en bekeken ze de leefstijl van deze vrouwen. Bij ongeveer twintig procent van de vrouwen met een fors verhoogd LDL-cholesterol bleek de oorzaak erfelijk te zijn. Een aandoening die bekend is als familiaire hypercholesterolemie.

Behandeling nodig

Familiaire hypercholesterolemie kan al op relatief jonge leeftijd een hartinfarct veroorzaken. Een fors verhoogd LDL-cholesterol in jonge gezonde vrouwen is daarom aanleiding voor nader onderzoek. "Indien er sprake is van een erfelijke oorzaak, hebben zij een zeer sterk verhoogde kans op het krijgen van hart- en vaatziekten”, vertelt Jan Albert Kuivenhoven, hoofdonderzoeker en hoogleraar in het UMCG. “Deze vrouwen kunnen baat hebben bij een cholesterolverlagende behandeling met medicijnen om hart- en vaatziekten te voorkomen, met name omdat het LDL-cholesterolgehalte na de overgang nog verder zal stijgen. Daarnaast gaat het om een erfelijke eigenschap die hun kinderen, met een kans van vijftig procent, kunnen erven.”

Verandering leefstijl nodig

Bij de vrouwen met een hoog LDL-cholesterol, maar zonder een erfelijke aanleg, ontdekten de onderzoekers dat er vaker sprake was van een ongezonde leefstijl. Voor deze vrouwen is het van groot belang dat zij hun kans op hart- en vaatziekten verlagen door hun leefgewoontes aan te pakken. Dit heeft dus extra aandacht nodig van hen én van hun behandelende artsen.

De wetenschappers hebben eenzelfde onderzoek inmiddels bij mannen gestart.