Is er een relatie tussen genetisch aanleg voor schizofrenie en de leeftijd van een moeder bij haar eerste kind? Een team onderzoekers van onder andere het UMCG deed hiernaar een studie en vond dat vrouwen met een verhoogde genetische aanleg voor schizofrenie op relatief jongere of juist oudere leeftijd hun eerste kind krijgen. In tegenstelling tot vrouwen die geen genetische aanleg voor schizofrenie hebben. Dat betekent dat er een genetisch verband is tussen het verhoogd risico op schizofrenie en de leeftijd van een moeder bij haar eerste kind, aldus de onderzoekers die onder andere data van Lifelines gebruikten.
De Duitse wetenschapper Felix Tropf (31) was één van de onderzoekers: “Voor ons onderzoek naar het genetisch verband tussen een verhoogde aanleg voor schizofrenie en de leeftijd van moeders bij hun eerste kind hebben we gebruik gemaakt van een aantal bevolkingsonderzoeken. Deze kwamen van Lifelines en onderzoeken uit Estland, Zweden en Groot Brittannië. Voor ons is Lifelines een excellente bron van data!”
“Door dit onderzoek hebben we nieuwe inzichten verkregen. De waardevolle combinatie van genetisch informatie met de sociale wetenschappen en demografie maakt deze studie uniek. De meest opmerkelijke uitkomst vond ik dat we de zaak konden omdraaien en het vanuit een andere hoek konden bekijken. Uit eerder onderzoek is gebleken dat moeders die op een late leeftijd hun eerste kind krijgen vaker kinderen met gedrags- en psychiatrische problemen krijgen, zoals schizofrenie. Er wordt dan vaak geredeneerd dat de hoge leeftijd waarop deze vrouwen kinderen krijgen de oorzaak is van de problemen bij hun kinderen. Uit deze studie blijkt dat dit echter niet (volledig) het geval is. We hebben genetische factoren gevonden die zowel een latere of juist vroegere leeftijd van het krijgen van het eerste kind voorspellen, en dat deze zelfde genen ervoor zorgen dat de kinderen vaker problemen krijgen. Hieruit blijkt dus dat er een onderliggende oorzaak is die zowel zorgt voor een latere leeftijd van het krijgen van kinderen als voor het krijgen van kinderen met schizofrenie.” Of er een vervolg-onderzoek komt is nog niet zeker. “Het was een co-productie met Australiërs. Zij deden het hoofdonderzoek vanuit de genetische achtergrond, ik bracht vooral de kennis over fertiliteit mee.”
Inmiddels is Felix voor de komende drie jaar verbonden aan de prestigieuze universiteit van Oxford. Een prachtige kans om ook daar verder te gaan met onderzoek. “Ik richt me nu vooral op de sociologische wetenschap en ga verder onderzoek naar de interactie tussen genen en omgevingsfactoren.” Hij vervolgt: “Alles ademt hier in Oxford wetenschap uit, maar Groningen was voor mij ook een mooie ervaring. Ik ga waar het werk is! Ik ben vereerd dat ik nu in Oxford verder mag met mijn wetenschappelijk werk. In de toekomst zal ik ook zeker weer gebruik maken van Lifelines; het zijn betrouwbare gegevens.”
Schizofrenie is een ernstige psychiatrische ziekte die ongeveer één op de honderd mensen overkomt. De aandoening komt voor in de hele wereld en alle lagen van de bevolking en treft iets meer mannen dan vrouwen. Meestal openbaart schizofrenie zich voor het eerst in de leeftijd van zestien tot vijfendertig jaar. Schizofrenie kenmerkt zich in bijna alle gevallen door het optreden van psychoses. Dit zijn perioden waarin het contact met de realiteit ernstig is verstoord. Niet iedereen die een psychose doormaakt, heeft schizofrenie. Daarvan spreken we pas als de psychose lang duurt of vaker optreedt en iemand in de tussenliggende tijd niet goed functioneert. Niet iedereen heeft ook dezelfde symptomen of ervaart dezelfde problemen.