Ze is het type onderzoeker van een nieuwe generatie wetenschappers. De goedlachse jonge onderzoekster Wilma Zijlema (29) uit Groningen reageert: “Zeker! Ik werk op kantoor met vijf andere jonge, vrouwelijke onderzoekers. Wij zijn nieuwsgierig en staan middenin de samenleving! Mijn dagelijks werk bestaat uit veel computerwerk, onder andere met Lifelines data, en het schrijven van artikelen. Regelmatig heb ik ook overleg met collega’s en af en toe geef ik een presentatie. Volop afwisseling!”

Onlangs promoveerde Wilma - als onderzoeker verbonden aan de afdeling Epidemiologie van het UMCG - op een onderzoek naar de effecten van luchtvervuiling en geluidsoverlast op de gezondheid van mensen, in stad en op het platteland. Met gegevens van Lifelines dus, die ze met  bevolkingsonderzoeken uit Engeland, Noorwegen, Duitsland, en Finland vergeleek. Met een lach: “Reizen is een leuk onderdeel van mijn werk. Zo gaan data ook leven; je ziet waar de mensen vandaan komen, hoe ze leven. Welk effect heeft de omgeving op gezondheid?” Ze verduidelijkt: “Zonder deelnemers geen onderzoek! Ik ben blij dat iedereen zo trouw meedoet aan Lifelines.”

Haar onderzoek leek logisch: mensen in de stad krijgen minder frisse lucht, dan mensen op het platteland, dus zijn zij vast ook minder gezond. Maar wat bleek? Wilma: “Hoewel mensen in de stad vaker een verminderde longfunctie hadden en ook sneller angstig of depressief waren, zag je op het platteland een opeenstapeling van risicofactoren: het zogenaamde ‘metabool syndroom’. Mensen op het platteland hadden bijvoorbeeld een verhoogde bloeddruk of een verhoogde glucose concentratie in hun bloed dan mensen in de stad. Dat nodigt uit voor een vervolg, want een onderzoeker wil altijd meer weten!” Ze verduidelijkt: “In de wetenschap gaat het om zorgvuldigheid. De conclusies die getrokken worden zijn niet direct zwart – wit, maar er zijn veel nuances en tinten grijs daartussen.”

Zelf komt ze niet uit een wetenschappelijk nest, haar ouders runnen een kinderopvang in Groningen. En haar broertje en zus zijn ook geen onderzoekers. Wilma: “Van nature ben ik heel nieuwsgierig!” Ze studeerde Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek aan de Hanze, deed Gezondheidswetenschappen aan de VU en ging vervolgens werken bij Epidemiologie van het UMCG. “Mijn drijfveer is nieuwsgierigheid en daarbij wil ik graag iets doen aan een gezonde leefomgeving, die bijdraagt aan een goede gezondheid.”

Maar hoe kun je mensen ertoe aanzetten om gezonder te leven en welke invloed heeft de omgeving daarbij? Als je de omgeving anders inricht, gaan mensen dan vaker fietsen of wandelen? En hoe zorg je daarvoor? Dat zijn de vragen die Wilma bezighoudt. “Vanuit de medische kant is het interessant, daarom ben ik ook epidemioloog, maar het is zeker ook interessant vanuit beleid. Hoe regel je het? Je ziet steeds meer dat medisch onderzoek bijdraagt aan beleidsontwikkeling. Oorspronkelijk is een planoloog niet direct bezig met gezondheid, maar onderzoek zoals het mijne kan misschien wel leiden tot een andere insteek. Ik ben blij als ik daar een steentje aan kan bijdragen!”

Of het onderzoek haar dagelijks in beslag neemt? Wilma met een lach: “Ik ben echt geen gezondheidsfreak, maar ik hou wel rekening met gezond eten en voldoende bewegen. Ook kan ik eigenlijk helemaal niet zo goed tegen lawaai! En als ik achter een stadsbus fiets, dan denk ik ook: liever niet!” 

Binnenkort start in Barcelona haar volgende avontuur. “Sí! Ik ben al druk bezig met een cursus Spaans! In Barcelona ga ik onderzoek doen naar de positieve gezondheidseffecten van groen in de leefomgeving. Groen in de leefomgeving kan zorgen voor het verminderen van stress, meer fysieke activiteit en in een stad als Barcelona bijvoorbeeld voor bescherming tegen hoge temperaturen. Voor dit onderzoek is data verzameld in Spanje, Engeland, Nederland en Litouwen. Zeer interessant en nuttig. Het onderwerp is heel tastbaar!” In de toekomst hoopt Wilma ook weer Lifelines data te gebruiken. “De data biedt veel mogelijkheden voor mooi onderzoek!”