De rol van genetica bij prikkelbaredarmsyndroom (PDS)
Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is een veelvoorkomende aandoening waarbij de interactie tussen de darmen en de hersenen verstoord is. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en treft tussen de 3% en 11% van de Europese bevolking. Volgens de Rome-criteria wordt PDS gedefinieerd als terugkerende buikpijn of ongemak, in combinatie met afwijkingen in de frequentie en consistentie van de ontlasting. PDS wordt onderverdeeld in drie subtypes: constipatie (PDS-C), diarree (PDS-D), en een gemengde vorm (PDS-M), afhankelijk van het type ontlasting dat het meest voorkomt.
De nieuwste criteria zijn strenger dan de vorige. Ze richten zich alleen op buikpijn, terwijl eerdere versies ook ongemak meenamen, en vereisen een hogere frequentie van symptomen. Hierdoor wordt mogelijk een ernstigere vorm van PDS vastgelegd.
De behandelingen die momenteel beschikbaar zijn voor PDS richten zich vooral op het verlichten van de symptomen, maar werken niet voor alle patiënten. Er wordt erkend dat factoren zoals voeding, psychologische stress, een verstoorde darmflora, eerdere infecties in het maagdarmkanaal en genetische aanleg een rol spelen bij PDS. Uit tweeling- en familiestudies blijkt dat PDS deels erfelijk is, hoewel de mate van erfelijkheid varieert, afhankelijk van hoe PDS wordt gedefinieerd. De hoogste mate van erfelijkheid werd vastgesteld in een Australische tweelingstudie, waar bijna 58% van de verschillen in PDS-symptomen werd toegeschreven aan genetische factoren.
Er is steeds meer interesse in de genetische aspecten van PDS, omdat deze kennis kan helpen bij het vinden van behandelbare oorzaken en biomarkers. Hoewel de erfelijkheid van PDS is aangetoond, hebben eerdere studies naar specifieke genen weinig overtuigende resultaten opgeleverd, met uitzondering van enkele genen zoals die voor serotonine, sucrase-isomaltase en ionkanalen.
Recent zijn er echter grootschalige studies uitgevoerd, waarbij gebruik is gemaakt van gegevens van grote groepen mensen. Deze studies onderzochten de genetische factoren die bijdragen aan PDS, maar ze gebruikten verschillende definities van IBS, wat leidde tot inconsistente bevindingen. Bijvoorbeeld, in de grootste genetische studie naar IBS werd vastgesteld dat minder dan 1% van de deelnemers uit de UK Biobank aan alle gebruikte IBS-definities voldeed.
In het onderzoek van Leticia Camargo Tavares en haar collega's is gekeken naar de genetische basis van PDS en de verschillende subtypes, met behulp van gegevens uit twee grote Europese biobanken: de UK Biobank en Lifelines. In totaal omvatte de studie 24.735 mensen met PDS en 77.149 mensen zonder symptomen. Het doel van de onderzoekers is om meer inzicht te krijgen in hoe genetica een rol speelt bij PDS en hoe dit kan bijdragen aan gepersonaliseerde behandelingen voor mensen met verschillende vormen van deze aandoening.