Inzichten uit onderzoek naar cognitie
Hoe gezond leven je brein kan beschermen
Eindeloos lijntjes tussen punten tekenen en allerlei speelkaarten onthouden... Waarom vraagt Lifelines eigenlijk aan deelnemers om deze bijzondere en ook wel lastige computertaken te doen? We denken bij gezond ouder worden vaak aan ziektes zoals hart- en vaatziekten, diabetes, en kanker. Maar voor veel mensen is het geestelijk 'scherp blijven' misschien nog wel belangrijker dan lichamelijke veroudering. Daarom wordt er veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de factoren die een rol spelen bij cognitieve achteruitgang (de achteruitgang van de werking van de hersenen), en hoe deze samenhangen met lichamelijke gezondheid en welzijn. We lichten enkele onderzoeken toe.
Sterke bloedvaten, scherp brein
Uit onderzoek van de afdeling Radiologie van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat mensen met meer verkalking in hun kransslagaders vaak slechter scoren op cognitieve testen. Dit suggereert dat een goede bloedtoevoer naar de hersenen essentieel is voor ons denkvermogen. Hart- en vaatgezondheid is dus niet alleen een risicofactor voor hart- en vaatziekten maar speelt mogelijk ook een rol bij andere ziekten zoals dementie.
Luchtvervuiling en cognitie
Luchtvervuiling is een minder bekende factor in onze hersengezondheid. Langdurige blootstelling aan fijnstof kan het denkvermogen aantasten, dat is al langer bekend. Onderzoekers van de Duitse Universiteit van Rostock ontdekten voor het eerst een mogelijke oorzaak: vervuilde lucht leidt tot verhoogde ontstekingen in het lichaam, en die hebben op hun beurt een effect op de cognitie. Lagere ontstekingswaarden kunnen helpen om onze cognitieve functies te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van luchtvervuiling.
Meerwaarde van meertaligheid
Mentale stimulatie kan bijdragen aan een scherper brein. Zo blijkt uit onderzoek van de afdeling Taalwetenschap van de Rijksuniversiteit Groningen dat meertalige mensen op latere leeftijd vaak beter scoren op cognitieve testen. Dit kan betekenen dat een actieve, uitdagende omgeving helpt om de hersenen langer fit te houden. Ook persoonlijkheid speelt mogelijk een rol: nieuwsgierige en nauwkeurige mensen lijken betere cognitieve prestaties te leveren.
Stofwisseling en denkvermogen
Onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Groningen onderzochten of veranderingen in het metabool syndroom – een combinatie van factoren zoals hoge bloeddruk en een verstoorde bloedsuikerspiegel – samenhangen met cognitieve prestaties. In dit onderzoek vonden ze op korte termijn geen duidelijke verschillen in denkvermogen tussen deelnemers met een verbeterde, verslechterde of stabiele metabole gezondheid. Dit suggereert dat stofwisselingsveranderingen niet direct effect hebben op cognitie. Toch weten we uit andere onderzoeken dat een ongezonde stofwisseling op de lange termijn schadelijk kan zijn voor de hersenen. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen welke factoren hierin een doorslaggevende rol spelen.
